Over bos, bosbranden en nog wat meer

Als je in dit land regelmatig over dezelfde wegen rijdt ontdek je dat jaarlijks grote percelen bos worden gekapt. Het was toch zo mooi al die bomen langs de weg. Nederland is een park en daarom denken wij in natuurschoon. Bosbouw kennen we nauwelijks, hoewel het in belang toeneemt vanwege de duurzaamheid.

In Zweden hebben bossen vrijwel niets te maken met schoonheid. Het gaat er om wat het bos levert, wat de waarde is van de bomen en hoe de groei(= opbrengst) van de bomen het beste kan worden bevorderd door goed onderhoud. Op de  WOZ-aanslag staat de waarde van het bos apart vermeld en die stijgt soms sneller dan het vastgoed. In Härjedalen bestaat het bos voornamelijk uit berk, den en spar. In een tv programma werd eens uitgelegd dat de boomgrens voor bijvoorbeeld de beuk samenvalt met het gebied dat de Denen in Zuid-Zweden eens hebben beheerst.

Het bos levert allereerst 'virke' (timmerhout), daarnaast stookhout in grote stapels en het hout dat dient als basisgrondstof voor bijvoorbeeld cellulose (o.m. papier en luiers). Bos levert vlees van elanden, rendieren en vogels. Bovendien bessen (gele veenbees en bosbes), lingon (cranberry), framboos. Knoppen van de dennen voor  het maken van sap. Eveneens het vruchtsap uit de berk om suiker te vervangen. En natuurlijk ook verschillende soorten eetbare paddenstoelen, waarvan een deskundige buurvrouw ons alweer heeft laten genieten. Wat er groeit in het bos is voor mens en dier. Want de beren eten in de herfst bijna uitsluitend bessen en nog is er genoeg. Onze visie op het bos is veranderd door de omstandigheden hier. Parkland Nederland kan niet meer terug en dus moeten we geen oerbossen, wolven en geen Oostvaardersplassen willen. Maar kom alsjeblieft ook niet allemaal hierheen om echte natuur te ervaren.

De recente bosbranden hebben veel schade aangericht, ca 80 miljoen euro op 25000 ha. Bosbranden komen jaarlijks voor maar het aantal was dit jaar veel groter. Ontstaan door een weggegooide peuk, een glasscherf, een vonk van de trein, blikseminslag, moedwillig of een auto-ongeluk. Bij Uddevalla botsten twee auto's op elkaar, de berm in brand, het bos in lichterlaaie. De brand langs de weg Ljusdal-Sveg was een grote en dus werd de verbinding gesloten voor gewoon verkeer. Nu mag je er 50 km en je mag niet stoppen. Geen ruimte voor ramptoerisme. Blusvliegtuigen uit het hele land en uit Europa (o.m. Italie) hebben geholpen. Er is ook een succesvolle proef gedaan met een bom, die bij ontploffing alle zuurstof verdrijft. Het effect is tien keer groter dan met blussen. 

Een contingent Poolse brandweerlieden heeft hier geblust. Zelfs een groep vluchtelingen heeft zich ingezet. Onderdak, verzorging, inzet, alles moet in een oogwenk worden geregeld. Zoiets kan niet zonder de vrijwillige hulp van burgers. En natuurlijk leert de praktijk dat gemeentelijke rampenplannen niet op elkaar aansluiten. Hoe kan het ook anders ben je geneigd te denken. Het weiden van rendieren wordt moeilijker op sommige plaatsen. Maar de bosbes gedijt weer beter tussen de verbrande stammen.

De jaarlijkse schade door storm is vele malen groter dan de door brand  veroorzaakte schade. De verwoesting van jouw bos, vaak ook jouw pensioen, is te verzekeren voor relatief weinig geld per hectare. Maar het zijn soms per eigenaar heel veel hectares.Veel particulieren bezitten bescheiden en minder bescheiden percelen bos. Maar de grote spelers zijn de industriële bedrijven als SCA (jawel, uit Hoogezand). Gelukkig alleen materiële schade en geen fatale persoonlijke ongevallen. De dunbevolktheid speelt daarbij ook een betekenisvolle rol. De overlast, veroorzaakt door de natuur, nemen de Zweden over het algemeen rustig op. Een voorbeeld voor Nederlanders.

En nu iets geheel anders. We zijn toch wel een beetje gespannen als we voor het eerst de weg naar Nordibacka oprijden. Wat gaan we ervaren bij het zien van ons oude huis? Het voelt goed. We hebben kennelijk genoeg afstand genomen en bekommeren ons niet om de verwaarloosde tuin. Een paar dagen later mogen we binnen kijken en zien onze spullen op een andere plaats of helemaal niet meer. Nieuwe banken staan op oude plaatsen. Ontegenzeggelijk zijn Anna en Torbjörn goed bezig en op sommige veranderingen zijn we een beetje jaloers. Dat zeggen we hen ook. Het huis en het appartement worden gereed gemaakt voor de verhuur en dan stel je andere eisen dan bij "gewone" bewoning. We hebben er goed aan gedaan het huis aan hen te verkopen. Gelukkig maar.

huidig verblijf

Vreemd is het wel om in de zon te zitten zonder het gevoel dat je nog iets moet. Niettemin vliegen de dagen om.Elsbeth heeft alweer jam gekookt van de ingevroren bessen van vorig jaar, die Anne-Marie voor haar heeft bewaard. En we proeven van haar heerlijke rumtopf. Samen met Bosse en Britt eten we een avond bij haar en lijkt alles gewoon het oude. En in zekere zin is dat ook zo. We praten bij, horen verhalen en de laatste nieuwtjes uit het dorp. Ook hier verhuizen mensen naar een bejaardenwoning of zorgcentrum elders of zijn inmiddels 'weggegaan' zoals ze het hier zeggen. En soms nemen jongeren hun plaats in. Natuurlijk, waarom zou het hier anders zijn dan in Haren. De wereld hier inclusief de politieke thema's, loopt parallel met de Nederlandse. Met verkiezingen over een paar weken in zicht wordt ons dat eens te meer duidelijk.

De berenjacht begint, de zomermarkten zijn voorbij, de school gaat beginnen, de zomer is voorbij, al een beetje nachtvorst, maar overdag is het heerlijk. We blijven dus nog even.

Hartelijke groet van

Elsbeth en Henk