zondag 13 augustus 2017

Van gewone dingen...




Schandalig lang geleden, hoog tijd voor een blog. Niet dat er veel gebeurt. Vemhån is net Jorwerd, ogenschijnlijk gaat alles rustig door, maar over langere tijd gezien verandert van alles.Laten we het maar eens hebben over die gewone  dingen. Zoals het inwoneraantal. Een aantal jaren geleden sloot de creche, er overlijden dorpsgenoten en nieuwe vaste bewoners komen er nauwelijks.
Verdunning en vergrijzing met alle gevolgen van dien voor de sociale infrastructuur. De gymklas is opgehouden. Het winkeltje wordt armetieriger. Het bestuur van de "tvättstuga" waar je de was kunt doen heeft de taken overgedragen aan het bestuur van Vemhåns Idrotts Klub, die het gebouw beheert. Bestuur op afstand met minder aandacht voor storingen. Dat hebben we behoorlijk gemerkt en niet tot Elsbeths vreugde.
Veel verdwijnt er maar de afvalcontainers blijven 

De timmerwinkel is uit het dorp  verdwenen, verhuisd naar Vemdalen en daarna overgenomen door een filiaalbedrijf. De zomerse muziekavond in de kerk heeft dit jaar niet plaatsgevonden. De motorcrossbaan wordt weinig meer gebruikt. De jeugdige motorcrossers zijn kennelijk rustiger geworden. Dit in tegenstelling tot de schietbaan waar het nu, vlak voor het jachtseizoen, hoogseizoen is vanwege de noodzakelijke schietproef. En zelfs de zomer kan Härjedalen dit jaar niet goed vinden, maar stuurt wel de koude winden over Nordibacka. 

Hoe erg zijn deze ontwikkelingen nu allemaal? Veel plaatsen in Zweden kennen hetzelfde probleem, dat ieder dorp op een eigen wijze oplost. Vemhån zal blijven met een harde kern, die elders werkt en koopt en de reistijd voor lief neemt. Reistijd heb je toch al en een boodschap of sportmoment meer of minder doet er niet toe. En gelukkig is de benzineprijs iets gematigder dan hier. We betalen omgerekend tussen de € 1,40-€1,45, inclusief een kleine compensatie voor het platteland. Zo'n compensatie zit ook in de prijs per Kwh electriciteit. Ikea bezit hier grote windmolenparken in het kader van hun duurzaamheidsbeleid. En ook hier leidt de aanleg regelmatig tot heftige discussies.

In de rij voor het open gaat

Over het milieu gesproken: ons afval wordt goed en streng gesorteerd. Kranten/tijdschriften-papier/papieren verpakking- plastic verpakking-metaal-glas wit/groen. Op de vuilstort zijn de sorteermogelijkheden erg groot. De toezichthouders zijn attent, vriendelijk, helpen en sorteren mee. Geweldig, in Groningen kunnen ze er iets van leren. Overigens zien al die stortplaatsen er eenduidig uit. Je moet het dus van de sfeer hebben wil je concurreren. Maar hoe kan het toch dat we ons ieder jaar wel een paar keer bij de vuilstort Returen met weggooispullen melden?

Wekelijks verschijnt het simpel advertentieblaadje Mittherjebladet met lokale aankondigingen. Het format is in heel Zweden gelijk, want je treft overal de lokale varianten. Daarnaast is er wekelijks Härjedals Tidning, de tegenhanger van het Harener Weekblad.  HT is eigendom van Östersunds Posten, de regionale krant, die voor Vemhån van ochtendblad een middagkrant is geworden. Natuurlijk juicht de krant over de onverwachte voetbalsuccessen van ÖFK in het Europees voetbal, waar ze ondermeer Galataseray naar huis stuurden. Onze buren zijn zeer royaal met het uitlenen van de krant. Aan nieuwsvoer geen gebrek.


gedekt voor de maaltijd met gasten

Behalve voor mensen zoals ik is het gebruikelijk de schoenen uit te trekken bij binnenkomst. Er liggen sloffen of je neemt jouw eigen mee. Dan is het "fika", koffie met zoveel mogelijk koekjes, ongeacht het moment van de dag. Als je de gastvrouw/-heer een volgende dag weer treft bedank je even. Bij goede vrienden zijn deze correcte etiquetteregels gelukkig minder strikt. In de omgang met anderen geeft de etiquette houvast en zekerheid. Prettig dus als ze eenmaal in jouw systeem zitten.
Schwarzwalder 

We hebben ook een klantenkaart bij de supermarkten ICA en CÖOP en profiteren daarmee van de klantenkoopjes. Omdat alles in Zweden alleen maar werkt met jouw persoonsnummer heeft de aanschaf destijds enige moeite gekost. De NL IKEAkaart werkt overigens in Zweden niet. Raar voor een in NL geregistreerd bedrijf. Deze futuliteit hebben we als eens aangekaart, maar werd ontkent.


ook de schoorsteenveeger is gewoon
Elsbeth zegt wel eens dat je met de gordijnen dicht niet het idee hoeft te hebben dat je in Zweden woont. Je kijkt via de satelliet gewoon Nederlandse tv tot en met RTV Noord. Je leest digitaal de krant die je maar wilt en de mobiele telefoon werkt tegen een inmiddels prettig tarief. Omgekeerd is dat voor de Zweden in ons land evenzo. Opnieuw een voordeel van Europa. Net zo als de afspraken op het gebied van de gezondheidszorg, wanneer je de buitenlandse pas van de ziektekostenverzekeraar laat zien.
De maatschappelijke problemen in Zweden komen in hoofdlijn overeen met de Nederlandse. En dus ook de problematiek van de vluchtelingen en de politieke tegenstellingen. Dat is wel een onderwerp voor een aparte blog.
Cees & Klara, de bloggers uit Samos, doen indringend verslag van de noodsituatie in de opvangkampen op dit Griekse eiland. Daarmee geven ze de ellende een gezicht. Wij, en dat is niet met Samos vergelijkbaar, kennen Amir, die binnenkort wordt  uitgezet. Jong, alleen, getraumatiseerd, in zichzelf gekeerd en bereid alles te doen en aan te pakken om te mogen blijven. Geen kans, regels moeten regels zijn, ook al begrijp je het niet.
Abstractie krijgt voor ons een gezicht en daarmee worden onze meningen steeds meer vragen. We hebben diep respect voor de betrokkenheid van onze vrienden, die zomers op Samos wonen.


Hier aten we tgv ons huwelijksjubileum als cadeau van de kinderen

En zo verstrijken de lange lichte dagen en weken moeiteloos en loopt de zomer naar de herfst, van bosbes naar lingon, van paddestoel naar de jacht.
Haren in zicht waar de gewone dingen weer verder gaan.


Hartelijke groet
Elsbeth en Henk

Een dag op stap met Truus en Jaap


en zo komen we op een heilige plaats


langs het pelgrimspad St Olov





waar de koffie goed smaakt

de rendieren zich royaal melden


en het uitzicht prachtig is



en het weer nog net droog

zondag 16 juli 2017

Boodschappen doen


Het is zondag en het regent. Dat is vertrouwd en kennen we uit ons werkzame leven toen de zomer ook nooit op zondag viel. Tijd voor een blog over boodschappen doen. Beide, opgegroeid aan de Rijksstraatweg en later ruim 20 jaar gewoond in het centrum van het dorp, zijn niet gewend aan het boodschappen doen met de auto. Dat is hier wel anders, zoals we wel vaker schreven. Het gaat in deze blog echter niet om de afstand maar om het assortiment.


de bouwmarkt in Sveg


Bij de loodgieter
Wat koop je waar? De supermarkt is geen probleem, maar wat te denken over een loodgieter, die je aan de buitenkant niet herkent aan een etalage maar alleen aan de naam op de gevel. Of een winkel met telefoons, tv's, koelkasten en fornuizen, boten, sneeuwscooters en quads. De lokale bouwmarkt herken je snel en ze hebben een technisch assortiment voor echte bouwers. 





Veruit de beste lokale ondernemer, in onze ogen, is Ekberg. Ooit begonnen met visgerei en uitgegroeid tot een grote winkel met sport- en outdoor kleding in de ruimste zin en met aantrekkelijke prijzen. Inmiddels een filiaal in het hart van de skipiste's en een zomer-outlet in de leegstaande bioscoop. Rustig opgebouwd met eigen geld, zegt Gunnar Ekberg in een interview. Ze doen het met eigen mensen. Zomers geven ze op dinsdagavond gratis vliegvisinstructie.


De wekelijkse zomermarkt in Vemdalen is braderie-achtig en klein. Daar treffen Eddy en Sary Sloof, die bijna  twee maanden onafgebroken op stap zijn  met hun kaasauto met Nederlandse kaas.   Was het aanvankelijk aarzelend, nu vinden de Zweden "onze"kaas ook heerlijk. En ze hebben stroopwafels. Weet je dat je die  goed kunt invriezen? Sary en Eddy waren vorig jaar een avond te gast op Nordibacka Even een andere atmosfeer dan in de een-voudige slaapgelegenheid, die ze bij zich hebben.

Ze wonen in Dalarna, bijna 4 uur rijden hier vandaan.




Supermarkten heb je in alle maten. Wij doen het hier met een kleinere van de ICA en de Coop. Op het kruispunt der vier windstreken is in Sveg het huisje van oma Tingeling vervangen door twee supermarkets en twee benzinestations. Een ruim aanbod voor Mik en Mak. Levensmiddelen zijn stevig geprijsd, maar met slim kopen en een klantenkaart is het beheersbaar. Hoewel... we denken vaak aan het lage prijsniveau in Nederland. Maar de koffie is lekker goedkoop in dit koffiedrinkersland.



Het assortiment komt grotendeels overeen met wat we gewend zijn. Een heel royaal knäckebröd assortiment en een royale sortering ingemaakte haring horen bij dit land.Zoals ook de" verrotte "haring, surströmming, het hele jaar in blik verkrijgbaar is.
Grote vissen en zalm zijn royaal aanwezig en redelijk geprijsd. Groente en fruit zijn duur en liggen in een beperkt assortiment in de winkel. Dat geldt eveneens voor vlees en vleeswaren. Kant-en-klaar maaltijden zijn er zij het heel beperkt. Met toestemming van de winkelier hebben we foto's gemaakt in de winkel in Vemdalen.
De Dollarstore, een Action-achtige winkel is heel populair. Lage prijzen en een snel assortiment, dat ondertussen wel een aantal andere detaillisten in Sveg het loodje heeft doen leggen.



We maakten een tochtje naar Ytterberg, waar zomers in het dorpshuis een zomercafé is met een kleine expositie. Zomercafés zijn er bijna overal, gerund door vrijwilligers, met een aanbod van eigen gebakken wafels en koekjes. Goed voor de saamhorigheid in een dorp. In een gesprekje met een enthousiaste vrijwilligster hoorden we dat Ytterberg het op twee na grootste dorp in Zweden zonder kerk is. Dat is bijzonder gezien de macht van de Svenska Kyrka. Het dorpje ligt prachtig tegen op het het fjäll en is geliefd bij wielrenners.


In ons lofthus ontdekten we nog een handtekening van de bouwer in 1887. Toch leuk zo'n authentiek bewijs van ouderdom. Een ander authentiek bewijs van ouderdom hebben we moeten vervangen: de waterpomp. Maar nu douchen we weer en spoelen het toilet door met helder water.

Vermeldenswaard is de rose kleur van het plastic waarin het gemaaide gras is verpakt. Rose, omdat daarmee het onderzoek naar borstkanker wordt gesteund. Er is ook een blauwe verpakking dat onderzoek naar prostaatkanker steunt. Hoe het zit met de witte balen weten we (nog) niet.

Zo gaat ons leven van dag tot dag voorbij, denken ook aan jullie en vermaken we ons prima op Nordibacka. Soms in de zon, soms in de regen en soms daar tussenin.
Een op de verjaardag van Chris hebben we koffie, gebak en een borreltje.




Fotoalbum

Härjedals landschap 1

Härjedals landschap 2



Cultuurhistorisch interessante boerderijen



Ica Sveg


 
Ica nära Vemdalen
Groente: vooral wortelen,sla, kool en dure prei


Goedkoop: 2 pakken koffie voor ca € 6,50

Fruit: wat zijn we verwend in Nederland

Duur: 2 bakjes voor ca € 9,00

Mager: vlees want er wordt veel gejaagd

Populair: Thais eten